เรื่องน่าอ่านเกล็ดความรู้

อาเพศมีสองจำพวก คือ จำพวกหนึ่งมีชื่อว่าอุบาทว์พระอินทร์ อีกจำพวกหนึ่งมีชื่อว่าอุบาทว์พระยม 

อุบาทว์พระอินทร์คือความวิปริตผิดปกติที่เกิดขึ้นหรือปรากฏให้เห็นในลักษณะกว้างๆ มักเป็นปรากฏการณ์ที่ผิดปกติพิสดาร มีขอบเขตกว้างขวาง เช่น ฝนฟ้าไม่ตกต้องตามฤดูกาล น้ำในแม่น้ำมีสีเลือด กลางคืนบังเกิดแสงสว่างโชติช่วงสีแดงดั่งเลือด กลางวันบังเกิดความมืดเหมือนกับเวลาผีอุ้มลูก ฝูงสัตว์อพยพเข้าเมือง หรือมีกลิ่นสาบคล้ายกลิ่นศพฟุ้งตลบทั้งเมือง แต่ไม่ถึงกับทำให้คนหรือสัตว์ถึงแก่ความตาย รวมทั้งความวิปริตผิดปกติที่ปรากฏขึ้นในลักษณะที่แปลกประหลาด เช่น การปรากฏขึ้นของสิ่งที่วิปริต ดังเช่น หนอนปรากฏในตาคน เป็นต้น 

ส่วนอุบาทว์พระยมคือความวิปริตผิดปกติที่เกิดขึ้นให้เห็นเป็นลักษณะกว้าง และทำให้คนและสัตว์เสียชีวิต เช่น เกิดแผ่นดินไหว คลื่นใหญ่ในทะเลที่กวาดพัดเอาบ้านเรือน ชีวิตผู้คนล้มหายตายจาก หรือโรคห่ากินเมือง คร่าทั้งชีวิตคนและชีวิตสัตว์ หรือกรณีพระฆ่าอุบาสก อุบาสิกา หรือฆ่าพระด้วยกัน หรืออุบาสก อุบาสิกาฆ่าพระ หรือพ่อแม่ฆ่าลูก ลูกฆ่าพ่อแม่ เป็นต้น 

ก่อนเสียกรุงศรีอยุธยา บรรดาผู้ปกครองไม่ตั้งอยู่ในสัตย์ในธรรม ไม่เคารพธรรม ไม่ถือธรรมเป็นใหญ่ ไม่ปฏิบัติธรรม เอาแต่เล่นพรรคเล่นพวก ฉ้อราษฎร์บังหลวง ข่มเหงราษฎร บ้านเมืองจึงเกิดทุกข์เข็ญ แผ่นดินแตกความสามัคคี อาณาประชาราษฎร์และสมณะชีพราหมณ์เดือดร้อนวุ่นวาย ในที่สุดก็เสียกรุง 

ในครั้งนั้นปรากฏอาเพศมากมายหลายประการ ซึ่งล้วนเป็นทั้งอุบาทว์พระอินทร์และอุบาทว์พระยมควบคู่กัน ดังปรากฏความในเพลงยาวว่า 

“จึงเกิดเข็ญเป็นมหัศจรรย์สิบหกประการ

คือเดือนดาวดินฟ้าจะอาเพศอุบัติเหตุเกิดทั่วทุกทิศาน

มหาเมฆจะลุกเป็นเพลิงกาฬเกิดนิมิตพิสดารทุกบ้านเมือง

พระคงคาจะแดงเดือดดั่งเลือดนกอกแผ่นดินเป็นบ้าฟ้าจะเหลือง

ผีป่าก็จะวิ่งเข้าสิงเมืองผีเมืองนั้นจะออกไปอยู่ไกล

พระเสื้อเมืองจะเอาตัวหนีพระกาฬกลีจะเข้ามาเป็นไส้

พระธรณีจะตีอกให้อกพระกาฬจะไหม้อยู่เกรียมกรม

ในลักษณะทำนายไว้บ่ห่อนผิดเมื่อวินิจพิศดูก็เห็นสม

มิใช่เทศกาลร้อนก็ร้อนระงมมิใช่เทศกาลลมลมก็พัด

มิใช่เทศกาลหนาวก็หนาวพ้นมิใช่เทศกาลฝนฝนก็อุบัติ

ทุกต้นไม้หย่อมหญ้าสารพัดเกิดวิบัตินานาทั่วสากล

เทวดาซึ่งรักษาพระศาสนาจะรักษาแต่คนฝ่ายอกุศล

สัปบุรุษจะแพ้แก่ทรชนมิตรตนจะฆ่าซึ่งความรัก

ภรรยาจะฆ่าซึ่งคุณผัวคนชั่วจะมาล้างผู้มีศักดิ์

ลูกศิษย์จะสู้ครูพักจะหาญหักผู้ใหญ่ให้เป็นน้อย

ผู้มีศีลจะเสียซึ่งอำนาจนักปราชญ์จะตกต่ำต้อย

กระเบื้องจะเฟื่องฟูลอยน้ำเต้าอันลอยนั้นจะถอยจม

ผู้มีตระกูลจะสูญเผ่าเพราะจันฑาลมันเข้ามาเสพสม

ผู้มีศีลจะเสียซึ่งอารมณ์เพราะสมัครสมาคมด้วยมารยา

พระมหากษัตริย์จะเสื่อมสีหนาทประเทศราชจะเสื่อมซึ่งยศถา

อาสัตย์จะเลื่องลือชาพระธรรมาจะตกลึกลับ

ผู้กล้าจะเสื่อมใจหาญจะสาบสูญวิชาการทั้งปวงสรรพ

ผู้มีสินจะถอยออกจากทรัพย์สัปบุรุษจะอับซึ่งน้ำใจ

ทั้งอยุศม์จะถอยเคลื่อนจากเดือนปีประเวณีจะแปรปรวนตามวิสัย

ทั้งพืชแผ่นดินจะผ่อนไปผลหมากรากไม้จะถอยรส

จวงจันทร์พันธุ์ไม้อันหอมรสจะถอยถดไปตามประเพณี

ทั้งข้าวจะยากหมากจะแพงสารพันจะแห้งแล้งเป็นถ้วนถี่

จะบังเกิดทรพิษมิคสัญญีฝูงผีจะวิ่งเข้าปลอมคน

กรุงประเทศราชธานีจะเกิดการกุลีทุกแห่งหน

จะอ้างว้างตกใจทั้งไพร่พลจะสาละวนทั่วโลกหญิงชาย

จะร้อนอกสมณาประชาราษฎร์จะเกิดเข็ญเป็นอุบาทว์นั้นมากหลาย

จะรบราฆ่าฟันกันวุ่นวายฝูงคนจะล้มตายเป็นเบือ

ทางน้ำก็จะแห้งเป็นทางบกเวียงวังก็จะรกเป็นป่าเสือ

แต่สิงสาราสัตว์เนื้อเบื้อจะไม่หลงหลอเหลือในแผ่นดิน

ทั้งผู้คนสารพัดสัตว์ทั้งหลายจะสาบสูญล้มตายเสียหมดสิ้น

ด้วยพระกาฬจะมาผลาญแผ่นดินจะสูญสิ้นการณรงค์สงคราม

กรุงศรีอยุธยาจะสูญแล้วจะลับรัศมีแก้วเจ้าทั้งสาม

ไปจนคำรบปีเดือนคืนยามจนสิ้นนามศักราชห้าพัน

กรุงศรีอยุธยาเขษมสุขแสนสนุกยิ่งล้ำเมืองสวรรค์

จะเป็นเมืองแพศยาอาธรรม์นับวันจะเสื่อมสูญเอย”

มาถึงแผ่นดินธนบุรี ก็มีคำพยากรณ์กรุงธนบุรีในเรื่องอาเพศว่า ถ้าหากอาเพศดังต่อไปนี้ปรากฏขึ้นแล้วก็จะเกิดการเปลี่ยนแปลงใหญ่ในบ้านเมือง นั่นคือ

“ที่นาจะเป็นบ้านเกียจคร้านจะอดตาย

ภูเขาจะย้ายแผ่นดินจะเดิน

พระจะไม่เชื่อสมภารพญามารจะสู้ผู้ครองเมือง

เสือเหลืองจะปล้นบ้านห้วยหนองหานคลองจะแคบ